Ortodonta zajmuje się leczeniem wad zgryzu oraz nieprawidłowości i krzywizn zębowych. Co dobrze zapamiętać? Wada zgryzu bazuje na nieodpowiednim ulokowaniu zębów lub szczęki, co zatem przyczynia się do poważnych problemów z wymową, zniekształcenia twarzy – oddziałując niekorzystnie na sposób postrzegania siebie i będąc powodem niskiej samooceny w późniejszym wieku. Przebieg korekcji wady zgryzu jest długotrwały i zajmuje zazwyczaj około 2 lat.

Przyczyny powstawania wad zgryzu

Wady zgryzu dzielą się na wrodzone i nabyte. Do zmiany żuchwy może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zwykle są to złe przyzwyczajenia maluchów. Nieustanne ssanie kciuka czy niewłaściwie dopasowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych klocków), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta wpływa na zniekształcenia szczęki. Także niewłaściwe ułożenie dziecka podczas karmienia piersią, może powodować problemy. Na pierwszy przegląd kontrolny warto zaprowadzić dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta wcześnie wykryje możliwe nieprawidłowości oraz zadba o prawidłowy rozwój dziecka.

Dlaczego wizyta u ortodonty jest ważna?

Nieleczenie albo lekceważenie wady prowadzi do jej pogłębienia, a to z kolei zwiększa ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może sprawiać kłopot w żuciu, a także oddychaniu. Wadliwy układ szczęki sprawia bóle zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne wytarcie. Sprzyja to też gromadzeniu kamienia nazębnego oraz może być przyczyną powstawania chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryz – najczęściej występująca wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. W niektórych przypadkach górne siekacze są wykrzywione w stronę górnej wargi, a twarz odkształca się poprzez cofnięcie żuchwy.

Przodozgryz – w tym przypadku to dolne zęby zachodzą na górne. Powstaje widoczne przemieszczenie brody na przód.

Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.

Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Wpływa to na zniekształcenie twarzy ze względu na skrócenie dolnego odcinka. Tak umiejcowione zęby zbytnio się ścierają,  co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.

Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada przeszkadza w żuciu pokarmu, a także w odpowiedniej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Zgryz otwarty powoduje wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.

Stłoczenia zębów – pojawiają się wtedy, gdy zęby mają nieodpowiedni rozmiar w stosunku do zębodołów. Wyrastają poprzekręcane lub w niewłaściwych miejscach, ze względu na brak przestrzeni w jamie ustnej.

Zęby odseparowane – pomiędzy zębami pojawiają się widoczne odstępy, powodowane nadmiarem miejsca w szczęce.

Jak poprawić wady zgryzu? Kiedy zalecany jest ortodonta?

Leczenie wady zgryzu najczęściej rozpoczyna się od chwili wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci doradzają zadbanie o prawidłowy zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, dlatego leczenie jest prostsze i zmniejsza się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest możliwa dla każdego.

Rodzaje aparatów na zęby

Aparaty ortodontyczne dzielą się na stałe — mocowane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.

Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która prostuje wadę, jest w tym przypadku łuk połączony z metalowymi zamkami, które przykleja się do poszczególnych zębów i przytwierdza za pomocą ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość doboru wielokolorowych ligatur. Dla ceniących większą estetykę możliwe są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.

Aparat lingwalny — mocowany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od środka jamy ustnej. Wykonywane są dla każdego pacjenta indywidualnie i usuwają dyskomfort związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Ujemną stroną tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.

Aparat samoligaturujący — ten model aparatu ortodontycznego cechuje się inną budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.

Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki możliwości zdjęcia go samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.

Ile zapłacisz za aparat na zęby?

Ceny aparatów na zęby są zależne od wybranego modelu. Do najtańszych należą te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — są znacznie bardziej kosztowne. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Koszt najdroższych aparatów lingwalnych może dochodzić nawet do 10 tysięcy pln.  Aparaty ortodontyczne są też dostępne do wzięcia na kredyt. W koszt leczenia trzeba także wliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest zależna od czasu leczenia. Leczenie ortodontyczne może być refundowane przez NFZ dla pacjentów poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.

Jak dbać o aparat na zęby?

Dbałość o jamę ustną  w trakcie noszenia aparatu ma ogromne znaczenie. Aparat może początkowo przeszkadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego resztki posiłku. Należy myć zęby po jedzeniu i wystrzegać się pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.

Czy aparat ortodontyczny przeszkadza w leczeniu zębów?

To, czy wolno naprawiać zęby podczas leczenia aparatem na zęby, szczególnie interesuje pacjentów, co zdecydowali się na aparat stały. Nie należy wyjmować go samodzielnie, z tego powodu w obecności problemów niezbędna jest wizyta u lekarza ortodonty. Na starcie leczenia aparatem na zęby każdy pacjent powinien zatroszczyć się o to, żeby jego zęby zostały całkowicie wyleczone. W taki sposób neutralizuje się ryzyko nadwyżkowych wizyt naprawczych w trakcie leczenia aparatem na zęby. Na dobrą sprawę nie ma przeciwwskazań do naprawy zębów, jeżeli pacjent ma aparat stały .

Używanie aparatu na zęby łączy się z podwyższoną koniecznością dbania o zęby. Z uwagi na przyklejone na powierzchni zębów i pozostałe fragmenty budowy aparatu ortodontycznego, czyszczenie osadów i resztek jedzenia staje się trudniejsze. Ze względu na to pacjenci korzystający z leczenia ortodontycznego muszą dokładniej myć zęby, szczególnie w pobliżu aparatu na zęby. Zaniedbanie higieny w tym czasie, może poskutkować tym, że na wcześniej zdrowych zębach pokażą się zmiany próchnicowe. W takiej sytuacji powinno się udać się na wizytę u stomatologa. Zignorowanie zmian z uwagi na ortodontyczny aparat może spowodować nieprzyjemne skutki. Próchnica bez trudu przechodzi na kolejne zęby, więc lepiej usunąć problem.

Leczenie w czasie korzystania z aparatu jest dostępne. Jeżeli aparat uniemożliwia dojście do podniszczonego zęba, można go zdjąć na czas naprawy. Ten zabieg nie zagrozi skuteczności ortodontycznego leczenia.

Gabinet ortodontyczny